thejrc.org
Bugun...
Bizi izleyin:


Dr. Mithat Atabay


Facebookta Paylaş









İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanı Olarak Biga, Çan, Yenice Ve Çanakkale’yi Ziyareti
Tarih: 08-12-2016 07:53:00 Güncelleme: 08-12-2016 07:53:00


İsmet İnönü, 11 Kasım 1938 tarihinde Cumhurbaşkanı seçildikten sonra Çanakkale’yi ilk ziyaretini 30 Haziran 1939 tarihinde gerçekleştirdi. İsmet İnönü’nün bu ziyareti dünyanın savaşa doğru hızla sürüklendiği bir ortamda Çanakkale Boğazı ve çevresinde alınan ve alınacak olan savunma tedbirlerini yerinde görmek içindi. Zaten kendisinden üç gün evvel Mareşal Fevzi Çakmak da bu amaçla Çanakkale’ye gelmişti.

 

30 Haziran 1939 Cuma günü Cumhurbaşkanı Milli Şef İsmet İnönü sabah saat 06.30’da Savarona yatıyla Çanakkale Boğazı’nı geçerek Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada yönüne gitmiş ve denizden bölgeyle ilgili bir inceleme yaptıktan sonra saat 13.00’te Çanakkale Limanı’na gelmişti. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün gelişi bütün şehri bir kez daha sokaklara dökmüştü. Sahil bayraklarla donatılmış, halk Milli Şefi alkışlamak ve görebilmek için rıhtıma toplanmıştı. Bu arada Türk donanması da Çanakkale’ye gelmişti. Savarona limana girerken Çimenlik Kalesi topları 21 pare top atışı gerçekleştirmişler, limandaki vapurlar da düdüklerini Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yü selamlamak üzere çalmışlardı. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Çanakkale’de bulunan Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, Orgeneral Fahrettin Altay, Orgeneral İzzettin Çalışlar, Trakya Umumi Müfettişi Kazım Dirik, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Şükrü Okan ve Vali Atıf Ulusoğlu’nu yatta kabul etmiş bir süre görüşmüşlerdi. Vali Atıf Ulusoğlu, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün sevgi ve selamlarını halka iletmiş ve en kısa sürede İnönü’nün tekrar gelerek halkla temas edeceğini bildirmişti. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü saat 15.00’te Savarona yatıyla Çanakkale Limanından ayrılmış, Yavuz zırhlısı ve diğer savaş gemileri İnönü’yü top atışlarıyla uğurlamışlardı.

 

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, ikinci kez 1947 yılı Mayıs ayında Çanakkale’ye geldi. Savarona yatı Nara Burnu’ndan göründüğü zaman şimdiye kadar görülmemiş bir kalabalık sahili ve caddeleri doldurdu. Saat 16.00’da itibaren Orduevi’ne doğru akın etti. Yat ağır bir seyir ile limana girdikten 5 dakika sonra yattan bir motor ayrıldı ve Orduevi İskelesi’ne doğru yöneldi. Halk geliyor diye çığlık atmaya başladı. İnönü iskeleye ayak bastığı zaman büyük bir alkış tufanı koptu. Halk kendisini yakından görmek için halılarla döşenmiş yolu tamamen kaplamıştı. Yaklaşık 50 metrelik yolu halkın kendisini kucaklamak istemesi sebebiyle zorlukla geçebildi. İnönü Orduevine geldikten sonra Vali, Belediye Başkanı, Müstahkem Mevki Komutanı, Halkevi Başkanı ile görüştü. Akşam yata tekrar dönüşleri sırasında da halk aynı sevgi ve heyecanla İsmet İnönü’yü uğurladı.

 

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, yanında eşi olduğu halde 6 Mayıs 1950 günü Çanakkale’ye geldi. Kendisine CHP Genel Başkan Vekili Hilmi Uran da eşlik etti. Yenice, Çan, Biga üzerinden Çanakkale’ye gelen İsmet İnönü’yü Balya’da Vali Raşit Demirtaş karşıladı. Biga’ya giden yolda vatandaşlar toplanmış ve “Yaşa İnönü Babamız”, “Kahraman İnönü” tezahüratları altında yoluna devam etti. Halk İnönü’yü görmek konusunda o kadar istek gösterdi ki İnönü programını değiştirmek zorunda kaldı. Programda olmamasına rağmen Yenice’ye gitti. Yeniceliler o kadar büyük sevgi gösterdiler ki, İnönü’nün arabasının tekerleklerine varıncaya kadar çiçeklerle süslendi. Yenice’de bir genç “Büyük İnsan” adıyla bir şiir okudu. Ardından İnönü Yenice Ortaokulu’nun temelini attı.

İnkılâbın temel taşı/Aziz Ata’nın yoldaşı

 Kalbin kadar başın da ak/Pırlanta bir taç kadar parlak

Evet, sen var olmasaydın/Davaya yar olmasaydın

Bugünleri bulamazdık/Hür bir millet olamazdık

Bize güven gençlik senin/Türklükteki dinçlik senin

Seller gibi izindeyiz/Çelikler gibi zindeyiz.

 

İsmet İnönü, Yenice’den sonra Çan’a geçti. Burada farklı partilerden birçok vatandaşın kendisine gösterdiği sevgiden memnun oldu. Seçim nedeniyle miting için izin alınmadığından asıl konuşmasını yapacağı Biga’ya geçti. Bir Cumhurbaşkanı’nın Biga’ya ilk gelişiydi. İsmet İnönü konuşmasında kendisine Demokrat Partililerin yönelttiği “diktatör” suçlamalarına cevap niteliğindeydi. Biga Halkevi balkonunda Biga ve Çanakkalelilere seslenen İnönü, “Şimdi, siz partileri bu seçimde mukayese etmek için salahiyetli mevkidesiniz. Çanakkale Vilayetindeki Demokratlarla bu son sene zarfında görüşmek nasip olmadı. Ancak bunda benim hiç kabahatim yoktur. Demokrat Parti’ye veya diğer partiye mensup her vatandaşımla fırsat bulduğum vakit samimiyetle görüştüğümü, bu memlekette, insaf ile hatırlayacak pek çok Demokrat vatandaş vardır. Benim şahsi ve resmi mevzularda Demokrat vatandaşlarla münasebetimi kesen, onların meşhur kongrelerinde verdikleri meşhur kararlardır. Vatandaşların hususi münasebetlerine ne kanun nazarında, ne vatandaşlık nazarında, ne vatandaşlık haklarında set çekecek bir usul olmamak lazım gelirdi. Bir gün Demokrat Parti iktidarda olursa, bizden birimiz, onlardan seçilmiş Cumhurbaşkanına veya bir devlet bakanına hususi resmi hiçbir iş için müracaat edemeyecek mi? Bu ne kadar iptidai bir anlayıştır. Çanakkalelilerden şikâyetim, kongrelerinde böyle yersiz ve haksız kararlar verilmesine itiraz etmemeleridir. Onlardan talebim, ilk fırsatta bu manasız usulleri kaldırmak için çalışmalarıdır” dedi.

 

1950 seçim propagandaları sırasında Çanakkale ve ilçelerinde tatsız olaylar da yaşanmıştı. Çan ilçesinde yapılan Demokrat Parti mitinginde Terzi Aras, CHP’yi suçlayıcı sözler söylemiş onları köylülerden rüşvet almakla ve beceriksizlikle itham etmiş ve Demokrat Parti’den “iyi insanların” iş başına getirilmesini istemişti. Demokratlar olmasa bu ülkenin 150 yıl tek parti ile idare edileceğini ve demokrasinin katiyen gelmeyeceğini dile getirmişlerdi.

 

Çanakkale’de Cumhuriyet Halk Partisi’nden milletvekili olmak için başvuranlar şunlardı: Mehmet Ali Suner(Avukat), Nurettin Ünen(milletvekili), Hakkı Ersin (Subay), Ferit Nomer(Emekli), Sait Önen(Mahkeme Başkanı), Selahattin Ogelman(Avukat), Rıfat Korkut(Hakim),Naci Demircioğlu, Şükrüye Yener(Ebe), Ziya Gevher Etili(AA Müdürü), İsmail Muammer Kurulay(Doktor), Nuri Sezgin(Doktor), Galip Mergen(Savcı), Rahmi Yemenici, Ahmet Bodur(Avukat), Halil Rusuhi Bolayırlı(Milletvekili), Nihat Eroğul(Müfettiş), İsmail Hakkı Kiymir(Avukat), Memduh Sezgin(Avukat), Baki Vandemir(Emekli Korgeneral), Halit Sarıkaya(Müfettiş), Burhanettin Teker(Merkez Valisi), Mehmet Ali Çıtakoğlu(Vali Vekilliğinden Emekli), Ethem Ovül(Müfettiş), Arif Tanyeri, Süleyman Sami Kepenek,Nezahat Şavran(ABD’den müracaat), Aşir Atlı(Milletvekili), Fazıl Güven(Başhekim), Rami Gökçe(Emekli Vali), Ahmet Tevfik Tarım(Okul Müdürü), Ali Erksan(Doktor), Mustafa Uluğ İğdemir(Tarih Kurumu Sekreteri), Feyzullah Özemre(Tüccar), Münir Karacık(Gümrük Bakanlığı),Mehmet Aslıhan(Ezine Belediye Başkanı), Adnan Demirtaş(Öğretmen), Hüseyin Mazlum Bulak (TBMM Saymanlık Müdürü), Hasan Hüseyin Şahin(Çiftçi) ve Ahmet Uygar.

 

Cumhuriyet Halk Partisi 9 Nisan 1950 tarihinde Halkevi Salonu’nda milletvekili aday yoklamasını yaptı. Parti Müfettişi Ekrem Amaç adaylık seçimlerine nezaret etti. Cumhuriyet Halk Partisi’nin yoklama kurulu üyesi 235 kişiydi. Oylamaya 220 üye katıldı. 194 oyla Sait Önen en yüksek oyu aldı. Önen’i sırasıyla; Halit Sarikaya, E.General Aşir Atlı, Mazlum Bulak, Ziya Gevher Etili, Burhanettin Teker, Mustafa Uluğ İğdemir ve Mehmet Ali Suner aldılar. Demokrat Parti’den Cumhuriyet Halk Partisi’ne geçen Çanakkale milletvekili Nurettin Ünen sadece 3 oy alabildi. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi merkez adayı olarak da Ali Fuat Erden’i gösterdi ve partinin Çanakkale milletvekili adayları şu isimlerden oluştu: E.General Aşir Atlı, Mazlum Bulak, Ali Fuat Erden (Harp Akademileri Komutanı), Ziya Gevher Etili, Mustafa Uluğ İğdemir, Sait Önen, Halit Sarıkaya ve Burhanettin Teker.

 

Demokrat Parti de adaylarını %80’inin Çanakkale Vilayet örgütünce, % 20’sinin Genel Merkezce belirlenmesine karar verdi. Bu çerçevede Demokrat Parti Çanakkale milletvekili adayları şu kimselerden oluştu: Kenan Akmanlar(Ekonomi Uzmanı), General Fahri Belen(Genel Merkez Adayı), Dr. Süreyya Endik(İl Başkanı), Bedii Enüstün(Mühendis), Prof.Dr. Nihat İğriboz(Bornova Ziraat Mücadele Müdürü),Emin Kalafat(Maliye Başmüfettişi), İhsan Karesioğlu(Milletvekili) v e Ömer Mart(Başmüfettiş).

 

Milli Kalkınma Partisi Çanakkale’de iki aday gösterdi. Bunlar: İsmail Hakkı Toygar(İl Başkanı) ve Halil Onat(Ayvacık İlçe Başkanı).

 

14 Mayıs 1950 seçimlerinde Çanakkale’den bağımsız milletvekili adayı olanların sayısı da bir hayli fazlaydı. Bağımsızlar daha çok Cumhuriyet Halk Partisi’ne veya Demokrat Parti’den aday olmak isteyip olamayanlardandı. Bunların başında da Rusuhi Bolayırlı, Nurettin Ünen, Mehmet Ali Çıtakoğlu, Dr. Rıfat Korkut, Mehmet Şevket Arı, Kemal Alyanak, Cemil Bellibaş, Hüseyin Razi Görür, Turgut Mete, Hasan Omurtakhan, Feyzi Özemre, Hüseyin Özcan, Nuri Yasaman ve Şükrüye Yener geliyordu.

 

1950 seçimleri 14 Mayıs günü yapıldı ve Çanakkale İl Seçim Kurulu Başkanı Dr. S.Ayanoğlu 16 Mayıs’ta kesin sonuçları açıkladı. Buna göre 145.615 seçmenden 124.980’si oy kullanmıştı. Katılım oranı % 85.8’di. CHP 40.180 (%32.14), DP 77.296(% 61.84), Bağımsızlar 7.126(%5.7) ve Milli Kalınma Partisi 378 oy aldı. Böylece Çanakkale’de seçimleri Demokrat Partili adaylar kazandı. Kazanan Demokrat Partili milletvekilleri; Kenan Akmanlar, General Fahri Belen, Dr. Süreyya Endik, Bedii Enüstün, Prof. Dr. Nihat İğriboz,Emin Kalafat, İhsan Karesioğlu ve Ömer Mart’tı. En çok oyu alan General Fahri Belen (77.696) aldı.

 



Bu yazı 16940 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

ÇOK OKUNAN HABERLER
FOTO GALERİ
  • Bebişler
    Bebişler
  • Yurdum İnsanı
    Yurdum İnsanı
  • FANTASTİK
    FANTASTİK
  • ATATÜRK
    ATATÜRK
FOTO GALERİ
VİDEO GALERİ
  • Doğtaş Mobilya'dan 18 Mart'a Özel Video
    resim yok
  • 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi 108'nci Yıldönümü
    18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi 108'nci Yıldönümü
  • Çanakkale 2015 Tanıtım Filmi
    Çanakkale 2015 Tanıtım Filmi
  • Barışın ve Özgürlüklerin Kenti "Çanakkale"
    Barışın ve Özgürlüklerin Kenti
  • TSK'dan Muhteşem Çanakkale Türküsü
    TSK'dan Muhteşem Çanakkale Türküsü
  • Çanakkale Gangnam Style
    Çanakkale Gangnam Style
VİDEO GALERİ
YUKARI