24 Haziran seçimlerinde ilk kez uygulanacak ittifak formülü ve değişen yasalar uyarınca, siyasi partilerin oylarının nasıl hesaplanacağı açıklandı. Ancak işin içinden çıkabilmek için güçlü bir matematik bilgisine ihtiyaç var. Bu hesaplamayla 24 Haziran gecesinin epey kafa karıştıracağı kesin...

Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) belirlediği kriterler, matematik problemlerini aratmıyor. Oyların hesaplanması ‘Havuz problemi' gibi karmaşık sistemlerle ifade ediliyor. Seçim günü hem sandık başında hem de parti merkezlerinde uzun uzun karmaşık hesaplar yapılacak. YSK kararında, seçim sonuçlarının ve yurt dışından gelen ve gümrük kapılarında kullanılan oyların birleştirilmesi, seçilenlerin tespiti ve siyasi partilerin oy yüzdelerinin hesaplanmasının ayrıntılı şekilde anlatıldı.

İTTİFAKIN OYU NASIL BELİRLENECEK?

YSK’nın yasaya dayanarak yaptığı ”Oyların hesaplanması” kriterine göre, aynı ittifak içerisindeki siyasi partilerin her birinin geçerli oyu, ittifakı oluşturan siyasi partilerin ilgili ilçede tek başına aldıkları oy sayısına, ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilecek. İttifak yapan her bir partiye ortak oylardan gelen pay, ittifak yapan siyasi partilerin tek başına aldıkları oyun bu partilerin toplam oyuna bölünmesi ile elde edilen katsayının, ittifakın ortak oyu ile çarpımı sonucu bulunacak. YSK kararında ittifakta 3 parti bulunan varsayım üzerinden ”ortak oyun” nasıl dağıtılacağı şöyle açıklandı;

”A Partisi 100, C partisi 30 ve E partisi 20 geçerli oy aldı. İttifakın 18 ortak oyu var. Bu durumda 3 partinin aldığı oyların toplam oya oranı 18'le çarpılıyor ve partilerin ‘alacağı pay' belirleniyor. Böylece A partisinin geçerli oyu 112, C partisinin 34 ve E partisinin geçerli oyu da 22 oluyor”

Yurt dışı ve gümrüklerden alınan oyların ittifakı oluşturan siyasi partilere dağıtılmasından da bu formül işletilecek. YSK kararında, aynı ittifak içindeki 3 partinin, 5 milletvekili çıkaran bir bölgede paylaşımı nasıl yapacakları da açıklandı. Örneğin A Partisi 220 bin, B partisi 160 bin ve C partisi de 88 bin oy aldığında vekil hesabı partilerin oyunun 1'den 5'e bölünmesiyle belirleniyor. Oy sayısına göre A ve B partisi 2'şer, C partisi de 1 milletvekili çıkartacak.