Emekli Tapu Kadastro Müdürü, Gayri Menkul danışmanı ve eğitimcisi Fikri Başer, Çanakkale’nin gündeminden düşmeyen konut fiyatlarının aşırı yüksekliğini ve kiralık dairelerde fahiş fiyat artışını değerlendirdi. Başer yaptığı açıklamada konutlardaki yükseliş ile ilgili olarak; “Çanakkale’de konut fiyatlarındaki aşırı yükselişin sebepleri çeşitli. Ağırlıklı sebep ise; ülkemizdeki ekonomik durumdan kaynaklı. Enflasyon kaynaklı bir maliyet artışı var; seramik fiyatları, demir – çimento fiyatları alıp başını gitmiş durumda. Arazi fiyatları da aynı konutlar gibi astronomik rakamlara ulaştı. Dolarizyondan kaynaklı sıkıntılar da yaşanıyor. Üretimde de sıkıntılar var” dedi.

“KONUT SATIN ALABİLECEK KİMSE KALMADI”

Geçtiğimiz yıla kadar 250-300 bin liraya el değiştiren 30-35 yaşındaki konutlar için bile bugün Çanakkale’de 1,5-2 milyon TL fiyat istenmesinin gerçekçi olmadığına dikkat çeken Fikri Başer; “Çanakkale’de ciddi konut sıkıntısı var. Bu şartlar altında zaten hangi vatandaşımız konut satın alabilir ki? Örneğin; Esenler mahallesinde konutlar 3 milyon gibi rakamlara el değiştiriyor. 2,5 milyon liradan aşağıya neredeyse 0 konut yok! 30-35 yaşındaki binalar bile 1,5 – 2 milyon TL’ye satışa çıkıyor. Çanakkale merkezde örneğin geçtiğimiz seneye kadar 250 – 300 bin liraya satın alabileceğimiz konutlar şuan da 1,5 – 2 milyon liraya satışa çıkmış durumda. Bu rakamlara konut alabilecek insan da kalmadı. Bugün bir asgari ücretli 5 bin 500 TL maaş alıyor veya 10 bin lira maaş alıyor olsanız bile; 2 milyon TL’ye konut almaya kalkabilir misiniz? Böyle bir şey mümkün değil. Bu eşyanın tabiatına aykırıdır. Eskiden çalışan bir kişi emekli olduğunda; biraz kenara para biriktirmişse, tazminatını da aldığında üzerine çok az bir borçlanma ile ev satın alabiliyordu. Şuan karı-koca çalışıp emekli olsalar; toplam 300 bin TL emekli ikramiyesi alsalar; gerisini nasıl ödeyecekler? 2 milyon TL’ye konut alabilmek için kalan parayı hangi banka verecek? Zaten kredilerin maliyetleri de çok yükseldi. Bankalar eskiden satın alınacak evin yüzde 75’ine kadar kredi veriyorlardı; eskiden bu imkânlar ile 10 yıl içerisinde fazla da zorluk çekmeden vatandaşlar ev sahibi olabiliyordu. Ancak bu saatten sonra artık böyle bir şans kalmadı. Vatandaşın alım gücü çok düştü. Bugün vatandaşlar karnını doyurmakta zorlanıyor. Artık emekli insanlar bile çalışmazsa geçinemiyorlar” dedi.

“ÇANAKKALE’DE FAALİYET GÖSTEREN 5-6 MÜTEAHHİT KALDI”

Çanakkale’de geçtiğimiz yıllara kadar 300’den fazla müteahhidin inşaat sektöründe faaliyet gösterdiğine dikkat çeken Fikri Başer; “Piyasalardaki bozulma ve konutlardaki fiyat artışı 2021 yılı ortalarında başladı. Döviz kurlarının da aşırı artmasıyla başlayan bu sürecin sonucunda Çanakkale’de müteahhitte kalmadı. Şöyle desek daha doğru olur; şuanda Çanakkale’de müteahhitlik yapan, işini doğru düzgün yapan, kaliteli konut üreten 5-6 firma veya kişi kaldı. Zaten bu firma ve şahıslarda ekonomik konut yatırımı yapmıyorlar. Oldukça kaliteli ve lüks ürettikleri konut üretiyorlar. Bu firma veya kişiler de zaten evi temelden satmıyorlar. Bunların da zaten ekonomik sıkıntıları yok; bitirdikten sonra satıyorlar ki ürettikleri konut değerini bulsun. Bu firmalar inşa ettikleri konutları yapana kadar zaten maliyetleri 2,5 milyon lirayı buluyor. Maliyetin üzerine karını koyup bu şekilde satıyorlar” bilgisini verdi.

“KONUT STOĞU KALMADI..”

Geçtiğimiz 2021 yılına kadar Çanakkale’de 15 bine yakın konut stoğu olduğunu, ancak şuanda bu 15 bin konutun satılmasına rağmen yeni konutların üretilemediğine dikkat çeken Fikri Başer; “Çanakkale’ye pandemi ile birden bire aşırı bir talep oluştu. 2020 yılı sonuna kadar müteahhitler ellerindeki konutları satamıyorlardı. Fakat pandemi ve 1915 Çanakkale Köprüsünün hizmete açılması ile birlikte aşırı bir talep oluştu. Konut stoğu hızla eridi ve talepleri artık karşılayamaz duruma geldi. Eskiden ilçelerden Çanakkale’ye talep olurdu; Bayramiç, Ezine, Çan ve Biga ilçelerde yaşayanlar merkez veya Kepez’den konut almak isterlerdi. Şuan ilçelerden böyle bir talep yok, zaten ilçelerde de konut yapımı hızlanmıştı. Köprünün hizmete açılması ile birlikte Çanakkale’ye talep patlaması yaşandı. İstanbul’dan eskiden 4-5 saate ulaşabildikleri Çanakkale’ye şimdi 2,5-3 saate ulaşabiliyorlar. İnsanlar eşini, çocuklarını Çanakkale’ye yerleştirdi, hafta sonları gelip gidiyorlar” dedi.

“30-35 YAŞINDAKİ BİNALARA 7 BİN LİRA KİRA İSTİYORLAR!”

Çanakkale’de kiraların da aşırı derece arttığından hemen herkesin rahatsızlık duyduğunu, eski evlerin bile 7-8 bin liraya kiralanmak istediğine dikkat çeken Fikri Başer; “Çanakkale bilindiği gibi öğrenci kenti; 50 binin üzerinde öğrenci var. Öğrencilerin ciddi bir barınak sorunu var. Kiralık konutta kalmadı artık Çanakkale’de. Olanlar da zaten çok pahalı! Çanakkale’de ciddi kira sorunu var. Yeri veya konumu iyi olan eski binalar için 5 bin lira, 7 bin lira kira istiyorlar. Bu afakî bir rakamdır; 5 bin lira maaş alacak da 7 bin lira kira verecek? Bu insanlar ne yiyip ne içecekler? Maalesef bu durum ülke genelinde böyle ama Çanakkale’de biraz daha farklı” dedi.

“KRİZİN YANINDA FIRSATÇILIKDA VAR”

Çanakkale’de konut fiyatları ile kira artışlarının normalin çok üzerinde olduğuna dikkat çeken Fikri Başer; “Tamam bir kriz var; enflasyon ve maliyetler arttı ama insanlarımız bu durumu fırsat olarak görüyorlar, bu durumdan rant elde etmeye çalışıyorlar. Bu sadece inşaat sektöründe değil; gıda sektöründe de böyle, konfeksiyon sektöründe ve diğer tüm sektörlerde böyle. Maliyetler ve enflasyon bahane edilerek her şeyin fiyatları daha da yükseltiliyor” dedi.

“KONUT SATIŞI AZALIYOR AMA FİYATLAR DÜŞMEZ”

Maliyet ve enflasyon kaynaklı konut üretiminin azaldığını belirten Fikri Başer; “Şuanda ekonomik olarak güçlü olmayan hiç kimse konut yapamıyor. Finansmanı güçlü kişi veya şirketler üretip satıyorlar. Vatandaşların zaten alım gücü kalmadı. Bankalar da kredi vermiyorlar. Yarın döviz kurları aşağıya düşse; enflasyon gerilese maliyetler de düşer. Ancak konut fiyatları maalesef düşmez. Çünkü Türkiye’de yükselen hiç bir şeyin fiyatı kolay kolay düşmez. Fiyatlar belki bir süre sabit kalabilir; çünkü vatandaşın alım gücünün yükseltilmesi gerekiyor. Devlet şuan TOKİ konutları için proje açıkladı; ama geçtiğimiz yıllarda kurası çekilmiş konutların bile inşaatlarına başlanmamış, ihalesi yapılamamış. Ülke seçime gidiyor; yarının ne olacağı belli değil. Alım gücü düşmüş, fiyatlar uçmuş gitmiş, ucuz kredi kalmamış. Ciddi belirsizlikler var” dedi.

“YABANCILARA KONUT SATIŞI OLSAYDI; FİYATLAR 2 KAT ARTMIŞTI”

Çok basit örnek vereyim; Ayvacıkta 1 dönüm arazi 2 milyon liraya satılıyor! Nerede görülmüş bu rakamlar, akıl alır gibi değil. Yıllarca Ayvacıkta tapu müdürlüğü yaptım; dönümü 10 liradan 100 liraya kadar değişirdi. 1 dönüm arazi olmuş 2 milyon lira. Geçmişte de hem Çanakkale dışından hem de yabancıların Çanakkale’ye yoğun ilgisi olduğunu açıklamıştım. Çanakkale, Ezine, Lâpseki, Gelibolu ve boğazın giriş bölgelerinde yabancılara konut satışı yasak. Eğer yabancılara konut satışı yasak olmasa idi;  şuandaki konut fiyatları 2 katına çıkardı. Yabancılar buraları satın alırdı; konutlar büyük ihtimalle de dövizle alınır satılır veya kiralanırdı. 2007’de çıkan yasak olmasaydı; Çanakkale nüfusu da 800 bini aşmıştı. Bunlara rağmen İstanbul ve Ankara’dan yüksek talep var. Marmaris’ten gelip Çanakkale’de konut alan insanlar var” dedi.