Güney Marmara Kalkınma Ajansı(GMKA) tarafından hazırlatılan; “Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olan Gençler(NEET)” olarak tanımlanan 15-24 yaş grubu arasındaki işsizliğin tehlikeli boyutlara ulaştığını gözler önüne serdi. Çalışmada; İş bulma ümidini kaybedenlerin oranının iki kat arttığı, iş bulmaktan vazgeçenlerin oranının ise 3 kat arttığına dikkat çekildi! Çalışmada işadamlarının “İş sorunu yok, iş beğenmeme sorunu var” söyleminin de karşılıksız olduğu vurgulandı! Çanakkale’de mesleki eğitimin yetersizliği, meslek liselerinin kalitesiz ve ülke ortalamasının altında olduğu, acil planlama yapılması gerektiği belirtildi!

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ülke gerçeğini görmezden gelen işsizlik tanımı acı tabloyu yine perdeledi. Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı mayısta bir önceki aya göre 56 bin kişi azalarak 3 milyon 785 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise yüzde 10,9 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 9,5, kadınlarda ise yüzde 13,8 olarak tahmin edildi.

GENÇ İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 20,3 OLARAK AÇIKLANDI

Acı tablo ise İŞKUR verilerinde saklı. TÜİK verilerinde bir yılda 509 bin azalan işsiz sayısı, İŞKUR verilerinde 644 bin arttı. İki kurumun verileri arasındaki fark ise 1 milyon 153 bin oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,2 puanlık artış ile yüzde 20,3 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı erkeklerde yüzde 17,6, kadınlarda ise yüzde 25,5 olarak tahmin edildi.

NE EĞİTİMDE NE DE İŞTE OLAN GENÇLER!

GMKA tarafından hazırlatılan “Ulusal ve Bölgesel Ölçekte NEET'in Kaynakları; TR22 Güney Marmara Bölgesi” çalışması yayınlandı. Kısaca NEET olarak tanımlanan; “Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olan Gençler”in işsizlik ve eğitim sorunları masaya yatırıldı. Çalışmada; “Gençlerin; işsizlik karşısındaki kırılganlığının yanı sıra iş gücü piyasası ve eğitim ile herhangi bir organik bağı bulunmayan, NEET (Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olan Gençler) olarak adlandırılanların oranı gittikçe artmaktadır. İş gücüne katılım oranının düşüklüğü ve işsizlik tanımının kapsamadığı genç "işsizler" dikkate alındığında sorunun göründüğünden daha derin olduğu anlaşılmaktadır” ifadeleriyle giriş yapılması dikkat çekti.

SON 4 HAFTA İÇERİSİNDE İŞ ARAMIŞSAN “İŞSİZSİN”

TUİK’in işsizlik oranlarını hesaplama yöntemini yıllardır tartışılıyor. Bunun sebebi de; GMKA tarafından hazırlatılan çalışmada ayrıntılı olarak ele anlıyor; “TÜIK'in işsizler' "Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden iş aramak için son dört hafta içinde aktif iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki kişiler" olarak tanımlamaktadır. Söz konusu tanımın içinde uzun süredir işsiz olup iş aramayı bırakmış olanlar, evde bakım gerekçesiyle çalışmamak zorunda kalan, geçici olarak hasta olan ya da uzun süredir engelli olanlar yer almamaktadır.”

“İŞ BULMA ÜMİDİ OLMAYANLARIN ORANI 2 KAT ARTTI!”

Çalışmada genç işsizler için acil eylem planı hazırlaması gerektiğine dikkat çekilerek; “NEET kategorisi altında yer alan ve işsiz tanımından daha fazlasını içeren bu fenomen, çok farklı özellikleri içine barındıran gençlere işaret etmektedir. Bu nedenle, nitelikleri doğrultusunda çeşitli politika araçlarına ihtiyaç duyan savunmasız gençlerden oluşan NEET gençleri, eğitime veya istihdama geri dönmek için desteğe ihtiyaç duymaktadır” denildi.

“İŞ ARAMAKTAN VAZGEÇENLERİN ORANI 3 KAT ARTTI”

Çanakkale ve Balıkesir’i kapsayan çalışmada işsiz gençlerin gelecekten beklentileri olmadığı ise şu verilerle açıklandı; “Güney Marmara Bölgesi'nde iş gücüne dâhil olmama nedenleri arasında çalışamaz halde olma, ev işleriyle meşgul olma, emekli olma, iş aramaktan ümidi kırılma öne çıkmaktadır. Bölgede son 3 yılda iş bulma ümidi olmayanlar iki kat artış göstermiş olup çeşitli nedenlerle iş aramaktan vazgeçenlerin oranı ise toplamda üç kattan fazla artış göstermiştir…”

“GENÇ İŞSİZLİK ORANI BÖLGEDE YÜZDE 47,7”

GMKA’nın araştırmasında Çanakkale ve Balıkesir bölgesindeki Genç İşsizlik oranları verildi. Araştırmada kadınlardaki genç işsizlik oranına dikkat çekildi; “2020 TUİK rakamlarına göre Türkiye'de iş gücüne katılma oranı 15 yaş ve üzerinde yüzde 49,3 olarak gerçekleşmiştir. Çanakkale ve Balıkesir bölgesinde ise bu oran ülke ortalamasının altında olup yüzde 47,7'dir. Genç nüfus olan 15-24 yaş aralığına baktığımızda ise yüzde 39,1 olan iş gücüne katılım oranı bölgede yüzde 39,8 olarak karşımıza çıkmaktadır. Genç Nüfusun iş gücüne katılım oranı bakımından bölge, ülke ortalamasının hemen üzerindedir. Ancak, cinsiyet özelinde bakıldığında toplamda ülke ortalamasından daha yüksek oranda kadınların iş gücüne katılım oranı söz konusu iken; genç yaş aralığında bu oranın ülke ortalamasının altında kaldığı görülmektedir. Çanakkale ve Balıkesir bölgesinde yüzde 26,8 olan kadınların iş gücüne katılım oranı eğitim kaynaklı düşük olduğu öngörülmektedir.”

“İŞSİZLİK ORANI DÜŞÜK AMA SEBEBİ EMEKLİLİK ORANININ YÜKSEKLİĞİ”

TUİK verilerine göre; Çanakkale ve Balıkesir bölgesinin işsizlik verilerinin düşük çıkmasının sebebi ve Gençlerde İşsizliği arttıran sebeplerden biri olarak ise iki ilinde yaşlı nüfusunun fazla olması gösterildi. Çalışmada konuyla ilgili olarak; “Bölgede iş gücüne katılım oranı her ne kadar ülke ortalamasının hemen üzerinde olsa da genel itibariyle bakıldığında düşük olması ve eğitim sebebiyle iş gücü piyasasından uzaklaşanların az olması NEET potansiyelini artırmaktadır. Diğer yandan, işsizlik oranlarının düşük olması NEET açısından olumlu bir tablo gibi görünse de emeklilik oranlarının yüksek olduğu bir Bölgede olması bu durumun ana kaynağını teşkil etmektedir. Nitekim emekliler gibi işsizlik tanımı içine girmeyen iş aramaktan ümidi kesmiş, ev işleriyle meşgul, çalışamaz halde olanlar ile diğer sebeplerle iş gücü piyasasından uzaklaşmış olanların da Bölgede azımsanmayacak düzeyde olması NEET potansiyelini artırıcı bir etkiye sahiptir” denildi.

GENÇLERDE İŞSİZLİĞİN EN ÖNEMLİ SEBEBİ: “YOKSULLUK VE GELİR DAĞILIMI”

GMKA tarafından hazırlatılan çalışmada Genç İşsizliğin bölgede artış sebeplerinden bir başkası ise yoksulluk olarak gösterildi. Çalışmada yoksulluk ve gelir dağılımında adaletsizliğe vurgu yapılarak; “NEET'in önemli nedenlerinden biri yoksulluktur. Gelir dağılımı arasındaki büyük farklar, geçim kaynaklarının yetersizliği, genç nüfusun eğitimi erken yaşta bırakmasına neden olmaktadır. Eğitimi erken yaşta bırakan gençler, istihdam olanakları sınırlı olan iş gücü piyasalarında iş bulamadıklarında NEET durumuna düşmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde daha çok görülen gelir dağılımı arasındaki dengesizlik ve yeterli geçim kaynaklarından yoksun olan bir ekonomi, NEET açısından bir dilemma olup NEET’in hem sebebini hem de sonucu teşkil etmektedir.”

“GELİR DAĞILIMI ADALETSİZLİĞİNDE ÜÇÜNCÜ SIRADAYIZ”

Genç İşsizliğin artmasında başlıca sebep olarak gösterilen Gelir Dağılımını dengesizliği ile ilgili çalışmada şu tespitlerde bulunuldu; “Bölgesel düzeyde gelir dağılımı dengesine bakıldığında; bölge en yüksek ikinci bölge olduğu dikkat çekmektedir. İstanbul’dan sonra gelir dağılımı dengesizliğin yoğun olduğu düzey 2 bölgesidir. Bölgesel yoksulluk oranlarına bakıldığında TR22 GMKA bölgesinin yüzde 20,7 ile 26 bölge içinde üçüncü sırada olduğu görülmektedir.”

“MESLEKİ EĞİTİMDE KALİTE YOK, PLANLAMA YAPILMALI”

Çanakkale’de son yıllarda İÇDAŞ’ın yaptırdığı meslek liseleri ile sayısı artan Meslek okullarının artmasına rağmen; Türkiye genelinin çok altında mesleki okullara sahip olunduğuna dikkat çekildi; “MEB’in meslek liseleri okullaşma oranları incelendiğinde, Çanakkale’nin ülke genelinin oldukça altında kaldığı tespit edilmiştir. Bu durum meslek liselerinin tercih edilebilirliğinin Çanakkale’de düşük seyrettiğine işaret etmektedir. Bununla birlikte Mesleki ve Teknik Ortaöğretim okul, şube, öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayıları açısından bölge illerinin ülke ortalamasının altında kaldığı görülmektedir. Bu okullara yeni kayıt olan öğrenci sayıları incelendiğinde benzer eğilim gözlenmektedir.  Bu durum mesleki eğitim konusunda bölgede planlama ve kalite açıklarının olduğunu desteklemektedir. Bu okullardan mezun olacak öğrencilere iş garantisinin sağlanması ve mesleki kalitenin arttırılması gerekmektedir. Ayrıca sanayinin ihtiyaç duyduğu iş gücü profilinin belirlenmesi ve öğretim programlarının güncellenmesi gerekmektedir.”

“İŞ VAR, BEĞENEN YOK” YAKLAŞIMININ GEÇERLİLİĞİ SORGULANMALIDIR!

Son yıllarda artan işsizliğe rağmen; işadamları ve siyasilerin “İş var, beğenen yok” açıklamaları da GMKA çalışmasında yer aldı. Özellikle Genç İşsizlerin ‘İş Beğenmemekle’ suçlandığına dikkat çekilen çalışmada bu yaklaşımın geçerliliğinin sorgulanması gerektiğine dikkat çekildi. Çalışmada konuyla ilgili olarak; “Eğitim durumuna göre iş gücü istatistiklerine bakıldığında meslek lisesi mezunlarının işsizlik oranlarının genel işsizlik oranlarının altında olmadığı ve iş gücüne katılım oranlarının da genel ortalamayla paralel gittiği görülüyor. Artan okullaşma oranları ve lise altı mezunlarının iş gücü içindeki azalan payına bakıldığında, iş gücü piyasasında sorunun nitelikli iş gücü açığından ziyade başka bir temelde olduğu öngörülmektedir. Mesleki eğitim gerektiren alanlarda açık iş pozisyonlarının bulunması, ilk olarak mesleki eğitimin nitelik ve nicelik anlamında yetersizliğini yada "iş var, beğenen yok" yaklaşımını akla getirse de; mevcut işlerdeki çalışma koşullarının ne ölçüde düzgün iş kriterlerini karşıladığının ve ücret politikasının hayat şartları karşısındaki geçerliğinin sorgulanması gerekmektedir” ifadeleri yer aldı.

KAÇAK GÖÇMENLER GENÇ İŞSİZLİĞİ ARTTIRACAK!

GMKA tarafından hazırlatılan çalışma da Genç İşsizliği arttıran neden bir tanesinin de kaçak göçmenler olması dikkat çekti. Çalışmada konuyla ilgili olarak; “Türkiye, son yıllarda artan sığınmacı ve göçmen nüfusa ev sahipliği yapmaktadır. Geçici sığınmacı ve göçmen nüfusun iş gücü piyasasına çok boyutlu etkileri söz konusudur. Bu durum, ucuz ve kayıt dışı istihdamın artışına yol açtığı gibi NEET’i artıran bir diğer etkendir. Sığınmacı ve mülteciler özelinde Balıkesir ve Çanakkale’nin en yoğun göç alan şehirler içinde olmadığı görülmektedir. Ancak Göç İstatistik Raporu’nda Çanakkale ve Balıkesir’in düzensiz göçmenlerin en çok yakalandığı 20 il arasında olduğu görülmektedir” denildi.

“GÖÇMEN NÜFUSUN ARTIŞI İŞGÜCÜ PİYASASINDAKİ FIRSATIN TEHDİDE DÖNÜŞMESİNE..”

Artan göçmen nüfusunun genç işsizliğin yanı sıra genel işsizlik tehdidini de açığa çıkarttığına dikkat çekilen çalışmada; “Göç İdaresi Başkanlığı’nın 2021 yılı verilerine göre; ikamet izni ile kalan yabancıların sayısını açısından Çanakkale 22’nci sırada yer almaktadır. Göçmenlerin doğrudan ikamet etmese bile yurtdışına çıkış güzergâhı alternatifi arasında yer aldığından bölge ile organik ilişki içinde olduğu görülmektedir. Öte yandan, bölgenin çevre illerinin yabancı nüfusun en yoğun yaşadığı yerler arasında yer alması; göçmenlerin bölge ile iletişimini arttıran unsurlar arasındadır. Söz konusu gerekçeler, bölgeye gelen göçmen nüfusun artışına neden olabileceğinden gerekli planlamaların yapılmaması durumunda alternatif genç iş gücü olması nedeniyle NEET potansiyelini arttırıcı etkiye yol açabilecektir. Bununla birlikte, bölgenin avantajı olan genç iş gücü yoğunluğunun artmasına yol açacak iş gücü piyasasındaki fırsatı tehdide dönüşmesine neden olabilecektir” denildi.

“YERELDE GELİR DÜZEYİNİ ARTTIRICI PROJELER HAYATA GEÇİRİLMELİDİR”

Gençlerin ekonomi ve iş gücü modelleri karşısında savunmasız kaldığı, bu nedenle istihdam edilemeyen ve maddi gücü sınırlı olan gençlerin ailesinin evine dönmek zorunda kaldığına dikkat çekildi. Evlenemeyen ve ailesine yük olmaya devam eden gençlerin bunalıma girdiği, kötü alışkanlıklara meylettiğine dikkat çekilen çalışmada; “Gelir dağılımındaki dengesizliğin en yüksek ikinci bölge olan Çanakkale ve Balıkesir’de yoksulluk oranı oldukça yüksektir. Bu doğrultuda, yerel düzeyde gelir düzeyinin arttırılmasına yönelik projelerin geliştirilmesi gerekmektedir. Girişimciliğin geliştirilmesi ve tasarruf mevduatlarının yeni yatırımlara, yeni istihdam alanlarına dönüştürülmeleri önem arz etmektedir” denildi.